jeden i ten sam
  • milion i jeszcze trochę
    8.01.2009
    8.01.2009
    Witam serdecznie,
    jak poprawnie odmienić liczebnik milion w tego typu wyrażeniach: 1,8 miliona (milionów); 3,46 miliony (milionów); 8,46 miliony (milionów) ludzi. Czy forma tego liczebnika może zależeć od czasownika, który znajduje się przed wyrażeniem?
  • nazwy męskie o referencji żeńskiej i na odwrót
    21.11.2012
    21.11.2012
    Rzeczowniki męskie, kiedy opisują kobiety, zachowują się jak żeńskie, np. „Jedna profesor wstała”. Gdzie leży granica takiego użeńszczenia? „Młoda przewodnik wskazała” – jeszcze może być? Bo zdolna uczeń to już chyba nie.
    Czy to samo można stosować – a jeśli tak, to w jakich wypadkach – w drugą stronę, np. „Ten świnia powiedział” albo „Ten prostytutka wyszedł”?
  • obłuda i cynizm
    1.09.2014
    1.09.2014
    W poradzie obłuda i cynizm zauważył Pan, że „nie można być jednocześnie obłudnikiem i cynikiem, przynajmniej nie w tej samej sprawie”. Przeszukanie stron WWW pod kątem wyrażeń cyniczny i obłudny oraz obłudny i cyniczny pokazuje jednak, że obłuda i cynizm idą w parze dosyć często, przynajmniej w tekstach. Nawet w ISJP (s.v. obłudny) znalazł się przykład: „Była cyniczna i obłudna”, a w Wielkim SJP wśród typowych połączeń obłudy jest obłuda i cynizm. O czym to może świadczyć?
  • pan Zasada i pani Zasada
    8.03.2005
    8.03.2005
    Witam!
    Chciałbym zapytać, czy należy odmieniać, czy też pozostawiać bez odmiany, nazwisko Zasada, zarówno w wersji męskiej jak i żeńskiej?
  • agrestoporzeczka i malinojeżyna
    3.07.2010
    3.07.2010
    Agrestoporzeczka czy agresto-porzeczka? Malinojeżyna czy malino-jeżyna?
  • brama i klatka
    4.03.2009
    4.03.2009
    Szanowni Państwo,
    moje pytanie dotyczy użycia słów brama i klatka. We Wrocławiu mówi się „Jestem pod bramą”, mając na myśli miejsce przy domofonie, albo „Jestem już w bramie”, co oznacza, że jest się już za drzwiami. Zapytamy się również „W której bramie mieszkasz?”, gdy w bloku jest ich kilka. Czy wiedzą Państwo może, skąd wzięła się owa brama używana w tego typu sformułowaniach przez mieszkańców Wrocławia, podczas gdy w innych rejonach Polski mówi się wtedy klatka?
    Dziękuję za odpowiedź.
    Anna Mech
  • bulbusy i chelicery, tudzież hominidy

    19.11.2020
    19.11.2020

    Pytanie językowe natury biologicznej.


    Na jednej z grup dotyczących modliszek i innych bezkręgowców pojawił się post o treści:


    "Nie odmieniamy nazw łacińskich w języku polskim (...) Pajęczarze bardzo często piszą bulbusy i chelicery (kiedy sam tak pisałem), ale bulbus w l. mn. to bulbi, chelicera, to chelicerae."


    O ile zgadzam się z tym w przypadku nazw gatunkowych, to czy spolszczenia takie jak chelicery, czy bulbusy faktycznie są niedopuszczalne?

  • Dlaczego Wroclaw i Polanski?
    4.01.2015
    4.01.2015
    Witam serdecznie!
    Mam pytanie odnośnie zaniku polskich znaków w przypadkach nazw miejscowości czy imion i nazwisk stosowanych jak przełożenia na język angielski. Chociażby przykład EURO 2012 i miasta-gospodarze WrocLaw, GdaNsk czy PoznaN już nie. Tak samo z nazwiskami – PolaNski czy BLaszczykowski. Dlaczego twory takie są w powszechnym użyciu i czy nie można by na przykład dopuścić pisowni np. Wrocuaw czy Gdanisk. Może i językoznawcy łapią się teraz za głowę, ale chyba bliżej ń do ni niż do n.
  • Granaty i Michałki
    30.01.2015
    30.01.2015
    Witam serdecznie!
    Od niedawna mieszkam blisko miejscowości o nazwie Granaty i muszę przyznać, że zastanawia mnie odmiana tej właśnie nazwy: mieszkam w Granatach czy na Granatach; pochodzę z Granat czy z Granatów? Wszystkie te formy funkcjonują w języku miejscowej ludności, tylko która jest poprawna? Druga kłopotliwa nazwa w okolicy to Michałki. I znów mieszkam w czy na Michałkach; pochodzę z Michałk, Michałek czy Michałków (wszystkie w użyciu)?
    Proszę o pomoc, z góry dziękuję
  • Hybrydy, tautonimy i fikcyjni fałszywi przyjaciele

    27.03.2024
    27.03.2024

    Szanowni Państwo,

    czy istnieje specjalne określenie na zjawisko językowe, jakim jest neologizm udający zapożyczenie z obcego języka, ale w tym języku faktycznie nieznany osobom używającym go jako ojczystego?


    Wydaje się, że przykładem takiego słowa jest "smoking", które udaje słowo angielskie, ale w znaczeniu w jakim używa się go w języku polskim, w ogóle w języku angielskim nie występuje. W języku francuskim też występuje przynajmniej kilka takich pseudoangielskich słów.


    Łukasz

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego